Vandaag is het Black Friday. Op deze hoogmis van het consumptisme bieden winkels en bedrijven grote kortingen op hun diensten en producten aan. Ryanair, de low-cost vliegmaatschappij pakt uit met vluchten voor vijf euro. Hebben we dan niks geleerd uit de voorbije stakingen? Want als u vijf euro betaalt voor een vlucht, wees maar zeker dat de werknemers van de luchthaven de rest van de rekening op zich nemen.

Die spotgoedkope tickets gaan altijd ten koste van iets of iemand. In de eerste plaats ons klimaat. De luchtvaartsector is de sector waar de emissies het snelt groeien. Vliegen is verantwoordelijk voor 3,5% van de CO2-uitstoot op ons continent en als we de andere broeikasgassen daarbij optellen, verdubbelt het cijfer. Tegen 2030 zal de luchtvaartsector verantwoordelijk zijn voor 20% van de klimaatopwarming. Het helpt natuurlijk niet dat toonaangevende CEO’s zoals Michael O’Leary van Ryanair klimaatverandering “onzin” noemen. Politiek blijft het stil.

Niet alleen het klimaat betaalt de rest van de factuur. De prijs van de vliegtickets blijft vooral laag omdat Ryanair bespaart op kap van haar werknemers. Tot voor kort weigerde De lage kostenmaatschappij te voldoen aan het Belgisch arbeidsrecht en erkende ze de Belgische rechtbanken niet. Wie voor Ryanair werkt, valt onder het Ierse arbeidsrecht. Wie een klacht wilt indienen moet naar Ierland gaan. O’Leary heeft, na herhaaldelijke druk van de vakbonden, onlangs beslist zo snel mogelijk naar het Belgisch recht over te schakelen. Maar zelfs dat zal geen oplossing bieden voor de besparingscultuur die leeft binnen de organisatie.

De werknemers van Ryanair worden minder goed betaald, zijn minder goed beschermd en hebben geen werkzekerheid. Door systematisch te werken met uitzendcontracten wordt het personeel onder druk gezet om langere werkdagen te presteren, onvoorziene verplaatsingen te doen en extra kosten uit eigen boedel te betalen. 70% van de piloten van Ryanair hebben bovendien een statuut van schijnzelfstandige. Het bedrijf gebruikt dezelfde achterpoorten als Uber om haar piloten voor hun eigen verzekeringen en kosten te doen opdraaien. Bovendien dringt Ryanair als grootste speler haar werkmodel als nieuwe norm op aan de volledige sector.

Vandaag kunnen we allemaal voor vijf euro naar Kopenhagen. De rest van de factuur wordt doorgeschoven naar het klimaat, het personeel, de vele studenten uit de regio die daar werken en de overheid (dus uw belastinggeld). Maar niet alleen wij consumenten moeten onze verantwoordelijkheid nemen en die bedrijven weren. De overheid moet haar fiscale steun aan de lage kostenmaatschappijen stopzetten. De vrijstelling op BTW moet afgeschaft worden en kerosine en vliegtickets moeten meer belast worden. Ook is het belangrijk om een duurzaam sociaal overleg te verplichten. Zo lang wij kunnen vliegen voor vijf euro zullen het klimaat en de werknemers de dupe zijn van het winstgejaag van het bedrijf.

Aimen Horch

Fractieleider Groen Vilvoorde.