De tuin waar jullie de voorbije weken met zoveel zorg aan gewerkt hebben, is aan het verpieteren. De bloemenweides die de stad heeft ingezaaid, dreigen niet eens te bloeien als het zo verder gaat. In april viel er in België 20,1 mm regen, tov 51,3 mm in een “normaal” jaar. We hebben met 5,4 mm in Ukkel net de droogste mei achter de rug sinds 1833. In februari en begin maart hebben we veel regen gehad - weet u nog? Helaas was dat nog veel te weinig om de grondwaterstand terug normaal te maken En in de zomer zullen we zeker veel meer water verbruiken dan er valt.

De VMM meet het grondwater voor Vilvoorde in Houtem, ergens langs de Damstraat. Op dat punt is de grondwaterstandindicator “zeer laag” - een niveau onder “zeer laag” is er niet. Daarmee doen we het slechter dan bijvoorbeeld onze vrienden in Meise; daar is de grondwaterstand ook gedaald net als bij ons, maar zij staan nog een trapje hoger met “lager dan normaal”.

Naast het grondwaterpeil is de laatste twee maanden ook vastgesteld dat de diepere bodemverzadiging uitdroogt. Onze waterbuffers drogen onzichtbaar maar onverbiddelijk op.

En toen kwam er in Overijse ineens geen water meer uit de kraan. Kan dat? Kan het drinkwater ineens op zijn? Wel ja, drinkwater wordt gewonnen uit grondwater of uit oppervlaktewater. Ondanks onze ligging in West-Europa en naast Nederland, waterland bij uitstek, loopt Vlaanderen evenveel risico op drinkwatertekort als Italië, Kroatië en Marokko - wat ons overigens niet belet om ook overstromingsgevoelig te zijn.

Hoe kan dat?

Dit is geen wetenschappelijk artikel over alle oorzaken - maar om een idee te geven:

• Net als in Nederland zijn we al eeuwenlang aan het proberen om water te kanaliseren, af te voeren en om overstromingen te vermijden: in ons hoofd moet regenwater vooral weg, weg, weg naar de zee.
• Verharding, betonwoede, zowel in steden als op en langs de vele wegen: het water kan moeilijk insijpelen. Water dat niet kan infiltreren vult het grondwater niet aan, maar belandt in de gracht of in de riolering. En dus in de zee.
• Kijk naar Vilvoorde of Brussel: het moeras is vlijtig weggewerkt en volgebouwd. In de jaren 1950 was Vlaanderen voor 20% ingenomen door venen en moeras of andere natte grond, door “wetlands”. Daar blijft vandaag nog een schamele 5% van over.

VMM: Indicator bevoorrading leidingwater, status 27/05/2020

(Gebrek aan) Water en droogte halen vaak het nieuws. Meestal als een probleem voor de boeren, soms als een probleem voor ons oh zo groene gazon. Als Groenen zijn we ons hier al langer van bewust. Ook in jullie straat zijn er misschien nog heel mooie gazons, nochtans in volle zon?  Kost veel water, nietwaar?  Mensen beseffen niet dat ook voor hen een watertekort dreigt.  Watertekort is geen probleem van boeren of van grootverbruikers. Watertekort bedreigt ons allemaal.  Water is een kostbaar goed. Water is niet goedkoop en het is geen wegwerpproduct. De voorraad is niet oneindig.

VMM: Indicator grondwaterkwetsbaarheid

In onze regio denkt men daar blijkbaar anders over, getuige bovenstaande grafiek van de VMM. De grafiek toont dat in onze regio (De Watergroep Mid-Oost) het waterverbruik in april en mei een piek heeft gekend; de maandgemiddelden voor 2020 liggen ver boven die van 2019. De vraag naar water is blijkbaar enorm. Helaas is onze regio daarmee de trieste koploper dit kwartaal; dit heeft dan ook geresulteerd in de beperking van het waterverbruik die door de gouverneur op 22 mei werd ingesteld.

We hebben minder water, de buffers raken op, en de vraag stijgt. Dit is geen doemdenkerij, dit gebeurt gewoon, nu, de laatste maanden, weken en dagen.

We verwachten een helder en daadkrachtig beleid van de overheid. Ik kan alvast beamen dat eraan gewerkt wordt. Maar we kunnen toch niet lijdzaam afwachten? De stroomgebiedbeheerplannen worden nu gemaakt en zullen in werking gaan vanaf 2022. De stad zit mee aan tafel om die plannen scherp te stellen.

Met Groen willen we het nu al anders aanpakken.

Er is nu actie vereist, en dat kan op de niveaus die onder onze invloed vallen. Er is nood aan meer bewustzijn en meer verantwoordelijkheidszin op individueel niveau. Kijk naar die buur met dat groene gazon. Er zijn veel manieren om zuinig te zijn met drinkwater, én om het zoveel mogelijk te hergebruiken.

• Vang het water op: zet een emmer in de douche en in de keuken en gebruik dat voor je planten.
• Sla een auto-wasbeurt over
• Laat je tuin wat verwilderen; zo houdt je tuin het water vast. dus blijf aub in uw luie zetel liggen en laat dat gras maar groeien.

De stad heeft ook veel hefbomen in handen en kan ze versneld inzetten.

• De stad heeft een hemelwaterplan in het meerjarenplan voorzien. Groen Vilvoorde wil dat versneld opstarten.
• Vandaag worden er al regenwaterputten geplaatst en wadi’s gemaakt; een tuin of voortuin mag maximaal 50% verhard zijn (en liefst minder); dat is goed maar dat blijft nog ad hoc, project per project: er is geen integraal plan. 
• We hebben een urbanistisch plan: Ons Vilvoorde Morgen. Een plan dat van Vilvoorde een groenere stad met minder beton maakt. Wij willen het water in onze stad centraal stellen.
• Op grotere bouwwerven kunnen we onmiddellijk aan de slag met (onvervuild) bemalingswater. De stedelijke groendienst kan het goed gebruiken.
• De stad moet ook kritisch kijken naar de vraag. Welke bedrijven gebruiken grondwater, hoeveel en waarom. We willen dat in kaart brengen en samen met hen verspilling tegengaan. Als de vraag lager ligt verkleint het probleem.
• Maar aan de basis weten we in Vilvoorde nog te weinig over ons water: waar zit het, waar loopt het weg? Is de waterkwaliteit goed of niet - de data die we hebben is best schaars. Hoeveel water staat er in uw regenwaterput, waar gebruikt u hem voor en hoe vaak is hij leeg? Samen met de burger willen we dat in kaart brengen.
• Samen met de gouverneur willen we het verbod op besproeien handhaven.

De uitdaging is groot, ook voor Vilvoorde. We zullen de Vilvoordenaars nodig hebben om onze watervoorraad veilig te stellen.

Water is een basisrecht maar ook een schaars goed. Iedereen moet zijn steentje bijdragen als we willen dat het een basisrecht blijft.